Każdy z nas miał do czynienia z biżuterią srebrną. Nawet, jeśli jej nie nosimy, posiadamy zazwyczaj w domu jakiś łańcuszek, kolczyki czy pierścionek. Z czasem nasza biżuteria traci jednak swój pierwotny blask i zaczyna ciemnieć. Nie oznacza to bynajmniej, że musimy pożegnać z elegancką lub pamiątkową ozdobą.

Na pytania Korallo odpowiada Jubiler Krzysztof Dąbrowski.

Dzień dobry.
Dzień dobry.

Chcemy porozmawiać dziś o srebrze – nasi klienci zmagają się czasem z wątpliwościami dotyczącymi srebra, które z czasem zmienia swój kolor.
Na ciemniejszy?

Tak. Dlaczego srebro ciemnieje?

Powszechna jest opinia, że srebro ciemnieje przez chorobę osoby noszącej ozdoby, gdyby tak było, srebro leżące w szkatułce lub noszone przez osoby całkiem zdrowe zachowywało by swój pierwotny blask na lata, tak się jednak nie dzieje.
Inną opinią jest właśnie przekonanie, że tylko intensywne noszenie srebra uchroni je przed ciemnieniem. Niestety i tutaj obserwujemy dowody na to, że nawet stale noszone kolczyki lub łańcuszek stają się coraz ciemniejsze.

Może więc to wszystko wina powietrza? Srebro się utlenia i tyle…?
To też nie zupełnie prawda. Srebro co prawda podlega procesowi utleniania, jest go jednak dość trudno wywołać, ponieważ wymaga wysokiego ciśnienia.

Czy to oznacza, że jeśli biżuteria ciemnieje, to nie jest wykonana ze srebra i ktoś nas oszukał?
Absolutnie nie, ciemnienie srebra jest procesem naturalnym, jednak to, co pokrywa srebro odbierając mu ten niesamowity blask, to nie tlenek a siarczek srebra.

Skąd ten siarczek?
Z powietrza.

Czyli jednak?
Tak. Powietrze, ale również nasza skóra to coś z czym srebro styka się cały czas. Im więcej związków siarki (siarkowodoru) w powietrzu, tym szybciej powierzchnia srebra pokryje się ciemnym nalotem.
Jeśli żyjemy w zanieczyszczonym, miejskim środowisku, nasza biżuteria szybciej ulegnie ściemnieniu, niż w przypadku, gdy zamieszkujemy dziewicze lasy nad czystym jeziorem, ale nie tylko nasze otoczenie ma wpływ na ten proces. Również to, co jemy i to, jaką biologię ma nasz organizm, skóra.

To znaczy, że ten sam produkt może zachowywać się inaczej na mnie i na mojej siostrze?
Tak, choć zapewne macie na przykład podobny skład potu z którym styka się biżuterią, to możecie mieć inną dietę. Jeśli Pani siostra postanowi poćwiczyć na siłowni i w związku z tym będzie jeść więcej białka, jej srebrna biżuteria będzie ciemniała szybciej.

Co ma do tego białko?
Efektem przyswajania białka jest zwiększone wydzielanie siarkowodoru.

Żeby dobrze dbać o biżuterię powinniśmy mieć niesamowicie szeroką wiedzę!
Niezupełnie, wystarczy zastosować się do pewnych ogólnych zasad dbania o ozdoby. Nie nauczyliśmy się jeszcze, że o biżuterię należy dbać tak samo, jak o odzież czy galanterię.

Jakie to zasady, które pozwolą nam cieszyć się pięknem biżuterii jak najdłużej?
Przede wszystkim należy biżuterię traktować po królewsku. Szanujmy ją. Zdejmowanie ozdób do kąpieli czy gotowania lub sprzątania powinno być naszym nawykiem. Zdejmujmy ją także do spania.

To dość uciążliwe…
Być może, ale powoli dłużej cieszyć się blaskiem srebra. Wybór należy do nas.

Jak zdjęcie pierścionka pomoże mu zachować blask? Przecież powietrze wokół jest takie samo jak wtedy, gdy mam go na sobie.

Tak, a dodatkowo nadal pokryty jest naturalnymi dla skóry substancjami, które wydziela ona, aby się chronić. Dlatego biżuterię należy zdjąć i oczyścić miękką szmatką, usuwając tłuszcz i zanieczyszczenia a następnie odłożyć w suche miejsce – choćby do zwykłego woreczka strunowego – zwłaszcza, jeśli nie zamierzamy nosić jej przez dłuższy czas.

A co zrobić, jeśli srebro już nam ściemniało?
Możemy oczywiście oddać naszą biżuterię do jubilera. Zachęcam do tego zwłaszcza, jeśli są to łatwe do porysowania kamienie w srebrnej oprawie lub filigranowa, ażurowa ozdoba pełna przestrzeni, do których trudno będzie nam dotrzeć. Wbrew pozorom czyszczenie srebra u jubilera to nieduży wydatek.

Nie ma innego sposobu? Słyszałam o solnych kąpielach na specjalnej płytce.
Możemy kupić specjalną płytkę, którą musimy umieścić w solonej wodzie, aby srebro zostało oczyszczone z zabrudzeń. Tak naprawdę kupujemy po prostu płytkę wykonaną z aluminium – takiego samego, jak folia spożywcza, której używamy w kuchni. Aluminium, czyli metaliczny tlenek glinu uczestniczy w reakcji redukcji siarczku srebra, czyli naszego ciemnego osadu.

Czyli mogę oczyścić moje srebro używając folii aluminiowej?
Oczywiście. Najlepsze efekty uzyskamy, gdy pognieciemy folię lub potrzemy ją papierem ściernym, a następnie umieścimy ją w ciepłej wodzie (ciepło przyspiesza proces), do której dodamy sporej ilości soli (sól również ma za zadanie przyspieszyć proces ułatwiając zbilansowanie jonów podczas zachodzącej reakcji). Do tak przygotowanej kąpieli wkładamy biżuterię i obserwujemy jak na naszych oczach pokrywający ją tlenek srebra rozpada się.

Czy takie czyszczenie srebra jest bezpieczne?
Tak, reakcji ulega tylko warstwa nalotu, samo srebro pozostaje nietknięte, jednak należy pamiętać, że aby reakcja zaszła, konieczny jest kontakt elektryczny przedmiotów (biżuterii i aluminium), dlatego łańcuszek będzie trudniej wyczyścić w ten sposób niż pierścionek

Mogę przecież użyć szczoteczki z pastą aby wyczyścić srebro
Owszem, ale musimy pamiętać, że srebro jest metalem miękkim (dlatego też nie używamy wyrobów ze 100% srebra w składzie, ponieważ taka biżuteria od razu uległaby zniszczeniu) a twarda szczoteczka lub pasta z granulkami mogą uszkodzić powierzchnię biżuterii. Najlepiej użyć miękkiej szmatki, kąpieli z aluminium, o której rozmawialiśmy przed chwilą lub po prostu kupić płyn do czyszczenia srebra.

Czy każdy ciemny nalot na srebrze powinno się czyścić?
Nie, czasami srebro jest celowo czernione. Proces taki nazywamy oksydowaniem. Oksydowanie, lub też czernienie srebra służy nadaniu mu elegancji, podkreśleniu żłobień lub po prostu nadaniu określonej stylistyki.

A więc nie każde srebro należy czyścić?
Nie, nie każde. Musimy mieć świadomość, czy kupiony przez nas produkt był czerniony celowo, czy też ściemniał z czasem. Pamiętajmy też, że niekiedy srebro jest zabezpieczane przed ciemnieniem – jeżeli użyto do tego celu lakierów, ich warstwa może schodzić nierównomiernie i czyszczenie domowymi sposobami może dać nieestetyczny efekt.

Skąd mogę wiedzieć, czy srebro, które kupuję jest czymś pokryte?
Najlepiej po prostu zapytać sprzedawce. Niewielkie zakłady produkcyjne często lakierują swoje produkty, więksi producenci poddają je procesowi rodowania, przez co srebro wydaje się nieco ciemniejsze. Wielu sprzedawców oferuje jednak czyste srebro, nie pokrywane dodatkowo żadnymi substancjami.

Dziękuję za rozmowę.
Dziękuję i do następnego razu.